Het gebruik van houten funderingen wordt niet veel meer gebruikt. Dit is niet zomaar, want alle gebouwen die in Nederland voor 1960 zijn gemaakt met een houten paalfundering vallen onder risicowoningen. Er kan namelijk bij woningen sprake zijn van bacteriële aantasting, deze woningen bestaan uit houten paalfunderingen. Het is ook mogelijk dat er een schimmelaantasting aanwezig is, oftewel een verrotting. Dit komt voor aan de bovenkant van de palen. Er wordt ook wel gesproken over paalrot of palenpest. Heeft u hiermee te maken met uw verouderde fundering? Lees dan vooral verder!
Waarom het gebruik van houten fundering?
Het is op veel plaatsen in Nederland niet mogelijk om een gebouw te plaatsen op de bovenste laag van de grond. Hierdoor werden er palen in de grond gezet tot de draagkrachtige zandlaag. De houten paalfunderingen worden dus al een hele tijd gebruikt in Nederland, dit gaat om enkele honderden jaren. De fundering blijft lang in goede staat, doordat het hout onder het grondwater blijft. Een voorwaarde voor het gebruik van een houten paalfundering is dat het hout van een fundering nooit boven het grondwaterniveau mag komen. Het is dus nodig om de houten delen in een lager deel te plaatsen dan de laagste grondwaterstand. Op deze manier wordt ervoor gezorgd dat het hout altijd water verzadigd blijft en niet of nauwelijks in aanraking komt met zuurstof.
Oorzaak van verzwakte houten fundering
Bij veel historische panden is het bekend dat ze alsnog na heel veel jaren zonder zakkingsverschijnselen staan. Dit laat zien dat de duurzaamheid van de houten funderingen erg goed is. De fundering blijft goed totdat het funderingshout boven het grondwaterniveau komt. Op die manier komt de lucht namelijk in contact met het hout, waardoor schimmelaantasting kan plaatsvinden. De schimmels zorgen er bij hout voor dat het op een snelle manier wordt afgebroken. Lange droogheid kan dus fataal zijn voor een houten paalfundering en daarom is er over het algemeen een streven om het grondwater op minimaal 10 centimeter boven het hout te hebben en het liefst zelfs 20 tot 30 centimeter. Daarnaast zorgt een negatieve kleef ook voor een hoop ellende. Hierdoor zakken de palen in de grond namelijk.
Paalrot bij houten fundering
Bij de paalrot is er sprake van schimmels bij de fundering. Schimmels zouden overal voor kunnen komen. In de natuur heeft het een erg nuttige werking om organisch afval af te breken. Hierbij is het belangrijk dat er zuurstof in het spel is. De zuurstof zorgt er namelijk voor dat de afbraak mogelijk is. Dit is ook het geval bij de afbraak van hout. Onder de grond is er haast geen zuurstof aanwezig om de fundering aan te tasten. Het is dus belangrijk om dit te blijven voorkomen.
Schimmels zijn er in allerlei verschillende vormen, maar er is bij een houten paalfundering vaak sprake van een zogenaamde softrot. De benaming softrot wordt gebruikt doordat de gevolgen van de schimmel ervoor zorgen dat het hout erg zacht wordt.
Bij softrot kunnen een aantal factoren voor de snelheid van de rotting zorgen. De droogstandtijd is de eerste factor die een rol speelt. Deze droogstandtijd wordt bepaald door de grondwaterstand en de bodemgesteldheid. Op het moment dat de fundering weer onder water staat dan stopt de aantasting van softrot doordat er zuurstof ontbreekt. Wanneer een paal van de fundering 10 tot 15 jaar droogstand heeft, dan verliest het vaak zijn dragende functie, doordat de bovenkant van de fundering te ver is aangetast. Als laatste is de temperatuur ook een erg belangrijke factor. Als de temperatuur erg hoog is dan gaat de aantasting van de fundering erg snel. Bij een lage temperatuur gaat dit proces een stuk trager.
Palenpest bij houten fundering
Palenpest, ook wel bacteriële aantasting, is een aantasting die wordt veroorzaakt door bacteriën. Onderzoeken laten weten dat in spinthout de cellen kapot worden gemaakt als ze actief zijn. Hierbij is het ook mogelijk dat de aantasting onder water plaatsvindt bij het hout. Bij vurenhout is de spintlaag erg dun, waardoor er niet of nauwelijks sprake is van het verlies van draagvermogen. Bij grenenhout is er wel een erg dikke spintlaag en een dunne kern. Hierdoor mag er al een hele tijd lang niet gebruikt gemaakt worden van dit soort hout bij een fundering.
Vaak worden de bacteriën actief wanneer er een stroming is in het spinthout. Dit kan het gevolg zijn van grondwatermanipulatie. Zo is het mogelijk om bij grondwaterverlaging, grondwateronttrekkingen en warmte en koude opslag. Een bacteriële aantasting is daarentegen een stuk minder schadelijk voor een fundering dan een schimmelaantasting.
Het gevolg van een houten paalfundering
Als er een houten paalfundering wordt aangelegd dan wordt de bovenkant van de palen onderaan de laagste bekende grondwaterstand geslagen. Het blijft erg belangrijk om de houten palen onder het water te zetten, zodat het zuurstof geen rol kan spelen. Een lekke riolering kan een groot probleem zijn. Dit zorgt er namelijk voor dat het grondwater wordt afgevoerd en dat het grondwaterpeil rond dat gebied erg kan dalen. Wanneer dit gebeurt komen de koppen droog te staan van de palen en kan er zuurstof bij komen. Zo kan dit er in een paar jaar tijd voor zorgen dat de schimmels hun werk hebben gedaan, om zo geen draagkracht meer te hebben in het bovenste gedeelte van de palen. Om het aantastingsproces te stoppen bij de palen moet er weer water bij komen.
Maak gebruik van een funderingsonderzoek
Om goed te weten welke fundering goed is voor uw huis, of te weten of uw huidige fundering nog goed is, kunt u een funderingsonderzoek laten doen. Dit is erg handig om te weten wat de huidige en toekomstige kwaliteit van uw huis is. Er wordt gezorgd dat u een zeker beeld krijgt van de werking van de fundering. Vooral bij een houten fundering is het handig om te kijken of dit allemaal nog in orde is. Rijnmond Funderingstechniek helpt u graag met dit onderzoek!
